De zweedse keuken deel 2

OPSOMMINGEN VAN GERECHTEN

Oostzeeharing

Naast dat Zweden vooral bekend staan om vele vleesgerechten, is daarnaast ook vis populair. Met name vooral Haring, dat verwerkt word in zoute maar ook zoete gerechten. Een bekend Zweeds gerecht is Oostzeeharing (in Zweden bekend als Surströmming). Deze vis zit in een speciaal conservenblik dat zo goed mogelijk is afgesloten. De haring fermenteert in het blik en is pas goed van smaak als het blik bol komt te staan. Meestal word het nooit eerder geopend zonder fermentatie. Het is verder aan te raden om altijd het blikje haring te openen in de buitenlucht. Doet men dit binnenshuis? Dan zal er een enorme stinklucht vrijkomen die dagenlang in huis blijft hangen. En die is vaak zeer onaangenaam. Vaak doet het gerecht qua geur veel denken aan rotte eieren of zelfs een stinkbom. Veel Zweden eten dit gerecht. Maar er zijn ook mensen die het niet eten vanwege de indringende geur, waar men flink aan moet wennen om daar doorheen te komen. Maar ondanks de stank komt de smaak van de haring wel tot zijn recht.

Falukorv

Al eerder werd benoemd dat vele goedkope vleesproducten een centrale rol uitmaken in Zweden. Zo heeft men in de Zweedse keuken een zeer bekende worstsoort genaamd Falukorv. Falukorv is vernoemd naar de plaats Falun, een oude mijnwerkersstad gelegen in het midden van Zweden. Naar alle waarschijnlijkheid zou de worst ook ontdekt of gemaakt zijn door enkele mijnwerkers. De worst Falukorv lijkt enigszins op de Nederlandse rookworst, met als bijkomende verschillen dat de worst dikker is en qua textuur een zachtere smaak heeft. Het word gemaakt van varkensvlees. De worst is overal in Zweden populair en is voor veel huishoudens een dagelijkse kost.

Kroppkaka

In Zweden worden ook veel Knoedels gegeten, een soort ‘aardappelkussentjes’ die vergelijkbaar zijn met het Italiaanse Gnocchi. Ook in Oostenrijk en Duitsland zijn ze populair, alwaar ze Knödel genoemd worden. In het noorden van Zweden word vooral Pitepalt gegeten, dit zijn aardappelkussentjes die gevuld worden met vlees en soms met vis. Ook worden er weleens Uien aan toegevoegd. Pitepalt is vernoemd naar de Zweedse stad Piteå. De knoedels worden gemaakt van aardappels en een soort bindend meel en vervolgens worden ze gekookt in water of bouillon. Als ze gaar zijn komen ze naar enkele minuten boven drijven in de pan. Er is ook een variant dat met bloed word gemaakt en dan word het Blodpalt genoemd. Meestal betreft dit bloed van Rund of Rendier. Het is door het bloed een vrij voedzaam gerecht. Wel worden er minder aardappelen in verwerkt dan in Pitepalt. Soms word het gerecht zelfs nog voedzamer door toevoeging van beenmerg, meestal van Rendier. In het zuiden van Zweden eet men ook weleens knoedels. Daar is Kroppkaka (enkelvoud: Kroppkakor)  een bekend gerecht. Kroppkaka worden net als Pitepalt van aardappelen en meel gemaakt en worden in water gekookt en soms gestoomd. Qua omvang zijn deze knoedels groter dan die van Pitepalt en worden ze meestal gegeten met een schepje bessenjam of compote. 

Rozenbottelsoep

In het midden van Zweden eet mijn ook vele specifieke gerechten en ook verschillende soepen. En bekend gerecht is Rozenbottelsoep (Nyponsoppa in het Zweeds). Deze soep is eigenlijk een soort drank dat vooral word gegeten word met melk en roomijs. Ook word deze bijzondere soep bij het ontbijt gegeten, maar het is dan wel wat meer wateriger en worden er ook weleens stukjes beschuit aan toegevoegd. Het is een soort van bouillon en dus geen gebonden soep. Het is in Zweden een delicatesse.

Pyttipanna

In het zuiden van Zweden is Pyttipanna een vrij bekend gerecht. Pyttipanna (soms ook wel gespeld als Pytt i panna en vaak afgekort tot Pytt) bestaat uit in dobbelsteentjes gesneden aardappelen en eveneens in blokjes gesneden vlees zoals ham. Ook worden er fijngesneden Uien aan toegevoegd die ook in blokjes worden bereid. Verder word het geserveerd met rode biet en stukjes augurk. Het is een eenpansgerecht. Pyttipanna betekend net zoiets als ‘etensrestjes in een pan’ omdat in sommige gevallen ingrediënten worden gebruikt van de dagen daarvoor die makkelijk bewaard kunnen worden. Ook kan het gerecht vegetarisch of zelfs veganistisch bereid  worden. Men vervangt dan het vlees voor meer groenten en iets meer aardappeltjes. In Zweden is het gerecht erg populair en het word daar ook in vele supermarkten gekocht. Er zijn net zoveel varianten als dat er koks zijn met dit gerecht. Het is door de keuze van ingrediënten een goedkoop te bereiden gerecht. Soms word het gerecht ook wel hänt i veckan genoemd in het Zweeds, wat net zo iets betekend als ‘gebeurde afgelopen week’ of ‘restjes van een week eerder.’

Boterhamtafel

Een ander heel bekend gerecht is de Boterhamtafel dat in Zweden maar ook daar buiten bekend staat als de grootste en meest populaire Zweedse maaltijd. In Zweden zelf word dit gerecht Smörgåsbord genoemd (spreek uit: Smur-gôs-bood). Dit is een vrij uitgebreid buffet waarin familieleden, vrienden en andere gasten worden uitgenodigd om meerdere gerechten te eten. Het bestaat uit vele soorten vis, vlees (zowel gerookt als koud en warm bereid) en veel brood, aardappelen, en ook taarten, vruchten gebak worden geserveerd. Meestal beginnen de gasten met het eten van vis alvorens men begint aan het vlees en andere gerechten. Ook word er eerst begonnen met koude gerechten. Met de tweede ronde van het buffet word langzaam toegewerkt van koude –naar warme gerechten. Tussendoor eet men bijgerechten als gekookte aardappelen, brood en ook pasteitjes. Vruchten, gebak, ijs en taart worden meestal als laatste gegeten. Het gaat hierbij om een 4-gangen menu. Het is dus vooral een feestmaltijd dat eens of een paar keer per jaar gevierd word. Bij dit buffetgerecht word dan ook behoorlijk gedronken door middel van veel alcoholische consumpties. Ook worden er veel frisdranken bij geserveerd, die ook vaak van Zweedse oorsprong zijn.